صیغه یا همان ازدواج موقت، یکی از احکام شرعی و فقهی در اسلام است که با هدف پاسخگویی به نیازهای موقت عاطفی و مالی افراد طراحی شده است. این نوع ازدواج با ازدواج دائمی تفاوت‌هایی دارد و تحت شرایط خاصی مشروع و مجاز است. در این مقاله به بررسی دقیق اینکه صیغه چیست، شرایط آن و دلایل استفاده از این حکم شرعی خواهیم پرداخت.
تعریف صیغه
صیغه یا ازدواج موقت به معنای پیمانی شرعی است که میان زن و مرد برای مدتی مشخص و با توافق بر سر مهریه جاری می‌شود. این ازدواج از نظر اسلامی کاملاً مشروع است و در فقه شیعه به آن تأکید شده است.
تفاوت صیغه و ازدواج دائمی
- مدت زمان: در ازدواج موقت، مدت رابطه از پیش تعیین می‌شود و با پایان یافتن این مدت، رابطه به طور خودکار خاتمه می‌یابد.
- مهریه: تعیین مهریه در صیغه الزامی است و بدون آن، عقد معتبر نخواهد بود.
- حقوق و وظایف: در صیغه، بسیاری از وظایف و حقوق ازدواج دائمی اعمال نمی‌شود؛ مانند نفقه و ارث.
شرایط شرعی و قانونی صیغه
1. رضایت طرفین
همانند ازدواج دائمی، رضایت زن و مرد برای جاری شدن صیغه الزامی است. هیچ‌کدام از طرفین نباید تحت فشار یا اجبار قرار بگیرند.
2. تعیین مدت و مهریه صیغه چیست
- مدت زمان: مدت صیغه باید کاملاً مشخص و توافق‌شده باشد.
- مهریه: مقدار مهریه باید پیش از جاری شدن عقد تعیین و اعلام شود.
3. رعایت شرایط شرعی
- زن نباید در عده باشد.
- زن و مرد باید بالغ و عاقل باشند.
- برای دختران باکره، اجازه ولی (پدر یا جد پدری) معمولاً لازم است.
فواید و دلایل استفاده از صیغه چیست
1. رفع نیازهای عاطفی و روانی
صیغه می‌تواند در شرایطی که ازدواج دائمی امکان‌پذیر نیست، نیازهای عاطفی و روانی افراد را برطرف کند.
2. جلوگیری از روابط غیرشرعی
این حکم شرعی جایگزینی مشروع برای روابط غیرشرعی است و می‌تواند از گناهان جلوگیری کند.
3. حمایت مالی از زنان
مهریه تعیین‌شده در صیغه می‌تواند به حمایت مالی زنان کمک کند.
چالش‌ها و انتقادات مرتبط با صیغه
1. قضاوت اجتماعی
بسیاری از افراد جامعه به دلیل ناآگاهی یا نگاه منفی، صیغه را قضاوت میکنند و این موضوع می‌تواند برای طرفین مشکل‌ساز باشد.
2. نبود حمایت قانونی کافی
اگرچه صیغه از نظر شرعی مشروع است، اما در برخی موارد، حمایت قانونی کافی برای طرفین وجود ندارد.
3. کاهش جایگاه اجتماعی زنان
برخی معتقدند که صیغه می‌تواند به کاهش جایگاه اجتماعی زنان منجر شود، به‌ویژه اگر به‌عنوان جایگزین ازدواج دائمی مورد استفاده قرار گیرد.
سوالات رایج درباره صیغه چیست
آیا صیغه نیاز به شاهد دارد؟
از نظر شرعی، نیازی به شاهد برای جاری شدن صیغه نیست، اما در صورت تمایل طرفین، میتوان شاهدی برای عقد حضور داشته باشد.
آیا صیغه می‌تواند تمدید شود؟
بله، در صورت رضایت طرفین، میتوان مدت صیغه را تمدید کرد یا صیغه جدیدی خواند.
آیا ثبت رسمی صیغه لازم است؟
ثبت رسمی صیغه از نظر شرعی الزامی نیست، اما برای جلوگیری از مشکلات قانونی و حقوقی توصیه می‌شود.
نتیجه‌گیری
صیغه به‌عنوان یک حکم شرعی، راهکاری مشروع برای رفع نیازهای عاطفی، روانی و مالی در شرایط خاص است. این نوع ازدواج، با رعایت شرایط شرعی و قانونی، می‌تواند فواید زیادی برای طرفین داشته باشد. بااین‌حال، آگاهی‌بخشی و کاهش نگاه‌های منفی اجتماعی می‌تواند به پذیرش بهتر این حکم در جامعه کمک کند.